The case of a noun signifies the role which that noun plays in a sentence.
- Nominative case ( प्रथमा विभक्ती )
When a noun plays the role of a subject in a sentence, it is said to be a nominative case.
(कर्ताच्या जागी वापरलेल्या नामाची विभक्ति नेहमी प्रथमाच असते)
1 )Ravi Plays cricket daily.
Here, Ravi is in nominative case.
- Lata sings a song.
2)Objective/Accusative case .( द्वितीया विभक्ती )
1 ) I met Mr Kate yesterday.
2) Rama killed Ravana.
Here, Ravana is in a accusative case.
- Possesive Case: ( षष्ठी विभक्ती )
If a noun shows its possession over other noun or its relation with other noun, it is said to be in possessive case.
मालकी , अधिकार, नाते दर्शविण्यासाठी नामाची चा , ची, चे च्या अर्थाने ( ‘ )/, ( ‘ S ) / ( of ) apostrophe षष्ठी विभक्ती केली जाते . सजीवांची (‘s) ने तर निर्जीवांची of ने षष्ठी करतात .
- This is Ram’s computer.
- That is Rahul’s bag.
- Boys’s hostel.
- Apostrophe ‘ s’ is used with singular noun to make it possible.
- Ram’s brother
- Mohan’s father
- If a noun ends with sound ‘s’ whether singular or plural, only apostrophe sign is used, ‘s’is not used.
- Girl’s hostel
- Teaher’s day.
- Keat’s poems
2) अनेकवचनी नामाच्या शेवटी ऽ नसेल तर षष्ठी विभक्ती करताना ‘ s जोडावा , परंतु अनेकवचनी नामाच्या शेवटी ऽ असल्यास अश्या नामाच्या शेवटी फक्त ( ‘ ) जोडावा परंतु अनेकवचनी नामाच्या शेवटी s असल्यास अश्या नामाच्या शेवटी फक्त ( ‘) जोडावा , पुन्हा ऽ लिहू नये .
1) These are children’s toys.
2) That is boy’s camp.
3) एकाच नावात कितीही शब्द असले तरी शेवटच्या शब्दाची शष्ठी करावी.
1 ) My father-in-law’s house.
- They know well one another’s Nature.
- And ने जोडलेल्या दोन नामांची एकत्रीत मालकी दाखवायची झाल्यास दुसऱ्या नामाला ( ‘ s ) प्रत्यय जोडावा; परंतु दोन्हीही नामांना ( ‘s ) प्रत्यय जोडल्यास त्यांची वैयक्तिक वेळवेगळी मालकी होते.
- Radha and Mohan’s house.
- Lata and Meena’s car.
- 4 एखादा निर्जीव घटक किंवा भाववाचक नामा मध्ये सजिवा प्रमाणे गुणधर्म दर्शविल्यास ( ‘s ) प्रत्यय जोडून षष्ठी विभक्ती केली जाते .
ex – Nature’s Laws, duty’s call
5 नामांना सलग दोनदा ‘s वापरु नये त्याएवेजी खालीलप्रमाणे एक of ने व दुसरी ‘ s ने षष्ठी विभक्ती करावी .
ex – My mother’s friend’s dog (incorrect)
The dog of my mother’s friend (correct)
7 ) एकवचनी व अनेकवचनी कालवाचक शब्दांची षष्ठी खालीलप्रमाणे करतात .
Ex :- A week’s holiday.
A day’s journey
Four day’s journey.
- वजन व अंतर दर्शक शब्दांची षष्ठी ‘ s ने करतात
Ex – A foot’s length .
A pound ‘s weight.
- winter / summer ची षष्ठी ‘ ऽ ने करतात
ex: A winter ‘s day
9 ) Anybody , somebody, nobody, none ची षष्ठी ‘ ऽ ने करतात .
ex : Eraybody’s business is nobody’s business .
10 ) Anybody , somebody नंतर else आल्यास else ला ‘s प्रत्यय जोडावा .
Ex – I like your decision and not anybody else’s.
11) Everything, anything, something, nothing ची षष्ठी of ने करतात .
ex- The beauty of everything.
12) The Sun, The moon, The earth, nature, soul, court , heaven, law, mind अशा एकमेव व उत्कृष्ट प्राकृतिक घटकांची षष्ठी ‘s ने करतात .
Ex : The earth ‘s surface
The Sun ‘s rays .
13 ) देश व स्थळ यांची षष्ठी खालील दोन प्रकारे केली जावू शकते .
China ‘ s history .
Mumbai ‘ s mansoon .
14 ) स्वामित्व दर्शक विशेषण जसे my , his , her षष्ठी बरोबर a / an / the ही उपपदे कधीच वापरत नाहीत .
ex – This is Principal ‘s a daughter .( incorrect)
This is principal ‘ s daughter .
15) देशाचा उल्लेख विशेषणा सारखा केल्यास षष्ठी करू नये .
ex – India ‘ s Players ( incorrect )
Indian players . ( correct )
16 ) नामासाठी लगेच प्रतिनाम आल्यास दुसऱ्या नामाची षष्ठी करावी .
1 ) Tagor , the poet ‘s work, was honoured everywhere.
17 ) All , both, many, each, either, neither ची षष्ठी ‘s ने न करता of ने करावी .
ex – Both ‘s names are known . ( incorrect )
The names of both are known .
18 ) Possessive pronoun , Possesive adjective ची ‘ ऽ षष्ठी करू नये . कारण ते मुळातच षष्ठीत आहे .
ex – Your ‘s daughter ( incorrect )
Your daughter ( correct )
Your ‘s faithfully ( incorrect )
Yours faithfully ( correct )
19 ) पक्षी व प्राणी यांची षष्ठी ‘ ऽ ने करतात .
ex – A horses ‘s tail.
20 ) The + adjective ची षष्ठी ‘ ऽ ने करू नये तर of ने करावी .
Ex- The deaf’s voice is loud. ( incorrect )
The voice of deaf is loud ( correct )
Vocative case
एखाद्याला उद्देशुन घेतलेल्या नामाची विभक्ती संबोधन असते.
Ex- Boy’s come here.
Friends , be happy.
Dative case
चतुर्थी विभक्ती : द्विकर्मक वाक्यात दान जाणारा प्रत्यक्ष कर्म तर दान घेणारा अप्रत्यक्ष कर्म असतो . अप्रत्यक्ष कर्माची विभक्ती चतुर्थी असते .
Ex – She gave the prince a bag of seeds.